Życie po przeszczepieniu nerki

Już kilka tygodni po transplantacji nerki można wykonywać nieforsujące ćwiczenia, a 3 miesiące po operacji – wrócić do pracy. Należy jednak pamiętać, by ważne decyzje konsultować z lekarzem. Dieta biorcy powinna być zbilansowana, najczęściej też nastawiona na normalizację masy ciała.

Przeszczepienie nerki to najskuteczniejsza metoda leczenia nerkozastępczego, stosowana u pacjentów ze schyłkową niewydolnością nerek. Transplantacje wykonuje się zarówno u chorych leczonych dializami, jak i pacjentów, którzy nie byli jeszcze poddawani leczeniu nerkozastępczemu. Przeciętna długość dobrego funkcjonowania przeszczepu wynosi kilka do kilkunastu lat. W tym czasie pacjent może pracować, być aktywnym fizycznie i prowadzić normalne życie.

Nadzór lekarski po transplantacji

Po udanej transplantacji nerka przyjmuje wszystkie funkcje zdrowego narządu w organizmie. Zdarza się, iż nerka podejmuje pracę już w trakcie operacji – zaczyna wytwarzać mocz. Czasem jednak czynność przeszczepionego organu rozwija się stopniowo. Nerka może zacząć pracować po kilku dniach lub tygodniach. Zanim to nastąpi, wykonuje się dializy.

Po przeszczepieniu nerki pacjent musi przyjmować leki immunosupresyjne – zazwyczaj 2 lub 3 rodzaje, dobrane indywidualnie na podstawie ich stężenia we krwi. Bardzo ważne jest przestrzeganie zaleceń lekarskich i przyjmowanie leków w regularnych odstępach czasu. W miarę jak ryzyko odrzucenia przeszczepu maleje, dawki leków immunosupresyjnych są zmniejszane. Pierwsze tygodnie po transplantacji nerki to okres ścisłego nadzoru lekarskiego nad biorcą. W tym czasie bowiem ryzyko powikłań jest najwyższe. Jednak nawet ich wystąpienie w większości przypadków nie wymaga usunięcia przeszczepu.

Życie po przeszczepieniu nerki

Transplantacja nerki istotnie poprawia jakość życia pacjenta. Ustępuje większość objawów chorób nerek i powikłań niewydolności tego narządu. Pacjent nie jest już ograniczony dializami, więc może powrócić do normalnego życia. Istnieje mnóstwo przykładów osób, które po transplantacji wróciły do pracy zawodowej, założyły rodziny lub zaangażowały się w działalność, którą wcześniej uniemożliwiała im choroba. Kobiety, które ze względu na choroby nerek nie mogły zajść w ciążę, rodzą zdrowe dzieci. Mężczyźni odzyskują potencję i płodność. Należy jednak pamiętać, iż życie osoby po przeszczepieniu nerki wymaga nadzoru lekarskiego. Dotyczy to w szczególności ważnych decyzji, takich jak zajście w ciążę, zaangażowanie się w sport czy wybór aktywności zawodowej.

Sport po transplantacji nerki

Powrót do domu pacjenta po przeszczepieniu nerki to moment radosny, ale też pełny niepokoju. Chwiejność emocjonalna, a nawet depresja są w takich okolicznościach uzasadnione – najczęściej mijają w ciągu kilku tygodni po powrocie do domu. Z problemami tymi lepiej radzą sobie pacjenci, którzy uczestniczą w rehabilitacji fizycznej. Stopniowo wprowadzana aktywność nie tylko poprawia samopoczucie, ale też wzmacnia kondycję, pomaga utrzymać prawidłową masę ciała i zapobiega ponownemu rozwojowi schorzeń, które doprowadziły do chorób nerek.

Należy pamiętać, by aktywność po transplantacji nerki była regularna, dostosowana do możliwości fizycznych pacjenta. Przez pierwsze tygodnie nie może być zbyt intensywna – mogłoby to bowiem doprowadzić do powstania przepukliny w ranie pooperacyjnej. Osłabienie organizmu i nagły wzrost ciśnienia tętniczego przy zbyt dużym wysiłku mogą też sprzyjać zakażeniom, które są bardzo niebezpieczne po transplantacji. Do 6 miesięcy po przeszczepieniu nerki nie należy wykonywać ćwiczeń wymagających napinania mięśni brzucha. Niewskazane jest podnoszenie przedmiotów o wadze większej niż 7 kg i ciągnięcie lub pchanie przedmiotów powyżej 10 kg.

Najlepiej zacząć od lekkich ćwiczeń, np. wchodzenia po schodach, spacerów lub Nordic Walking w rozsądnym tempie. Gdy pojawi się uczucie zmęczenia, konieczny jest odpoczynek. Z czasem wydolność fizyczna zwiększy się, a pacjent po przeszczepieniu nerki będzie mógł sięgnąć po bardziej intensywne formy aktywności, np. pływanie, jazdę na rowerze czy bieganie. Zwykle jest to możliwe już 3 miesiące po przeszczepieniu – podjęcie większego wysiłku fizycznego powinno być jednak skonsultowane z lekarzem z zespołu transplantacyjnego.

Niezależnie od okresu, jaki upłynie od transplantacji nerki, należy unikać sportów kontaktowych. Piłka nożna, wyścigi i inne sporty z elementami rywalizacji narażają pacjenta na uraz, a co za tym idzie uszkodzenie przeszczepionej nerki. Podobnie z jazdą konną, sportami walki czy intensywnym tańcem w grupie. Każda aktywność, która naraża osobę po przeszczepieniu na uderzenie, niesie ze sobą zagrożenie dla narządu.

Dieta po transplantacji nerki

Organizm pacjenta długotrwale zmagającego się z niewydolnością nerek jest osłabiony. Właśnie dlatego bardzo ważną rolę w powrocie do zdrowia i dobrego samopoczucia po przeszczepieniu nerki jest odpowiednia dieta. Warto w tym zakresie skorzystać z pomocy dietetyka współpracującego z zespołem transplantacyjnym. Jadłospis pacjenta po przeszczepieniu nerki powinien być zbilansowany – u osób otyłych ukierunkowany także na redukcję masy ciała.

W diecie osoby po przeszczepieniu nerki powinno znaleźć się dużo owoców i warzyw, chudego mięsa, ryb, pełnoziarnistego pieczywa, a także mleka i nabiału z niską zawartością tłuszczu. Bardzo istotne jest również przyjmowanie odpowiedniej ilości płynów – minimum 2 litry dziennie. Najlepiej, by była to woda mineralna, ewentualnie herbatki ziołowe. Płyny wspomagają wydalanie szkodliwych produktów przemiany materii przez nerki.

Dieta osoby po przeszczepieniu nie jest ograniczona wymogami obowiązującymi przy dializach. Warto jednak pamiętać, iż skutkiem ubocznym terapii immunosupresyjnej często jest zaburzenie metabolizmu glukozy i lipidów. Właśnie dlatego chorzy po przeszczepieniu miewają problem z niekontrolowanym zwiększeniem masy ciała. Należy unikać podjadania między posiłkami. Nieprzyjemne uczucie głodu udaje się zredukować dzięki odpowiedniej ilości posiłków dziennie – najlepiej jeść 5-6 razy dziennie, w małych ilościach.

Pacjenci po przeszczepieniu nerki muszą pamiętać o zwiększonym ryzyku zakażenia niebezpiecznymi drobnoustrojami. Dlatego tak ważne jest dokładne mycie warzyw i owoców, unikanie surowego mięsa, a w przypadku warzyw rosnących w ziemi – obieranie ich i gotowanie. Produkty nabiałowe można spożywać wyłącznie wtedy, gdy są świeże, unikać natomiast – serów pleśniowych i serów z niepasteryzowanego mleka.

Praca zawodowa po transplantacji nerki

Korzyści z powrotu do aktywności zawodowej po przeszczepieniu nerki można wymieniać w nieskończoność. Powrót do życia społecznego, poprawa sytuacji materialnej, odzyskanie poczucia własnej wartości i wyjście z depresji to tylko niektóre z nich. Statystycznie pacjenci aktywni zawodowo żyją dłużej po przeszczepieniu niż ci, którzy się na to nie zdecydowali. Jeśli pozwala na to wiek i stan zdrowia, zaleca się ponowne podjęcie zatrudnienia – można wrócić do pracy już po 3 miesiącach od operacji. Pacjent nie jest już ograniczony koniecznością stawiania się na dializy. Poprawia się jego kondycja, zdrowie i samopoczucie. Moment powrotu do pracy warto jednak skonsultować z lekarzem transplantologiem. Wszystko zależy bowiem od stanu pacjenta po przeszczepieniu nerki oraz rodzaju pracy zawodowej, którą wykonuje lub chce wykonywać. Czasem konieczne może być przekwalifikowanie – szczególnie, jeśli dana osoba wcześniej ciężko pracowała fizycznie lub jej praca wiązała się z niebezpieczeństwem urazu (np. policjant) czy też częstym kontaktem z drobnoustrojami chorobotwórczymi (np. pielęgniarka).

_{Numer materiału: PLMP/MG232/20-0003, data zatwierdzenia luty 2020}