Jak dbać o nerki, żeby były zdrowe?

Lekarze biją na alarm - na choroby nerek cierpi ok. 10% ludzi na całym świecie! Sprawdź, co szkodzi nerkom i co możesz zrobić, żeby nie dopuścić do trwałego uszkodzenia organów.

Funkcje nerek - wydalnicza, regulacyjna i wewnątrzwydzielnicza

Nerki, choć niepozorne, są jednym z najważniejszych organów, które odpowiadają za prawidłową pracę naszego ciała. Zaburzenie ich pracy ma poważne skutki dla zdrowia - brak odpowiedniej diagnozy i leczenia może doprowadzić do zatrucia organizmu, a w skrajnych przypadkach nawet do śmierci. Jakie zadania stoją przed nerką, niewielkim narządem skrzętnie ukrytym wewnątrz naszego ciała?

Funkcja wydalnicza

Działanie nerki można porównać do filtra, przez który każdego dnia przetacza się około 1500 litrów krwi. Krew przepływa przez malutkie nefrony, które aktywnie wychwytują szkodliwe produkty przemiany materii (kwas moczowy, kreatyninę, mocznik), leki i substancje obce. Toksyczne związki są następnie rozpuszczane w wodzie i za pomocą moczowodów usuwane z organizmu w postaci moczu. Uszkodzenie tych małych filtrów - nefronów - jest główną przyczyną gromadzenia się wody i szkodliwych substancji w organizmie, a w dalszej perspektywie odpowiada za rozwój poważnych chorób nerek.

Funkcja regulacyjna

Nerki regulują nie tylko skład, ale także ilość płynów ustrojowych w naszym ciele. Ze względu na swoje zdolności regulacyjne są uznawane za niezwykle ważny narząd w utrzymaniu homeostazy, czyli naturalnej równowagi organizmu. Utrzymują prawidłowy bilans wodny, a co za tym idzie - ciężko pracują, żeby wyrównać ciśnienie osmotyczne i stężenie elektrolitów. Ich zdolność do zagęszczania moczu wpływa na zapewnienie równowagi kwasowo-zasadowej, a więc utrzymanie pH krwi na właściwym poziomie.

Funkcja wewnątrzwydzielnicza

Niewielki organ (jego wielkość porównuje się do zaciśniętej pięści) wykonuje ogromną pracę - filtruje krew, reguluje ilość płynów, a także odpowiada za produkcję mikroskopijnych elementów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Co wydzielają nerki?

1. Enzym reninę, który reguluje ciśnienie krwi, a co za tym idzie, przepływ krwi przez ważne narządy;
2. Hormon erytropoetynę, który stymuluje wytwarzanie czerwonych krwinek;
3. Aktywną witaminę D, która dba o wchłanianie wapnia z dostarczanego pożywienia i dobrą kondycję naszych kości.

Choroby nerek - objawy i leczenie

Choroby nerek są dużym zagrożeniem dla naszego życia. Lekarze podkreślają ich podstępność i trudności w diagnozie. Wiele chorób rozwija się bezobjawowo lub nie dając żadnych specyficznych sygnałów. Takie objawy jak nudności, wymioty, wysoka temperatura, nadciśnienie, uczucie ciągłego zmęczenia czy problemy z oddychaniem są charakterystyczne dla różnych zaburzeń i nie wskazują jednoznacznie na chore nerki. Są jednak symptomy, których pojawienie się powinno być szczególnie alarmujące.

Do najważniejszych objawów sygnalizujących chory organ zalicza się silny ból nerek. Jest on zlokalizowany w dolnej części pleców, przez co wielu pacjentów wciąż myli go z problemami z kręgosłupem. Jak mieć pewność, że ból pochodzi z okolicy nerek? W tym celu lekarz powinien wykonać specjalne badanie na objaw Goldflama. Ból po uderzeniu w dłoń płasko położoną w okolicy lędźwiowej wskazuje bezpośrednio na chore nerki.

Niepokojące powinny być także złe wyniki badań moczu. Jeśli w twoim moczu pojawiła się krew i podwyższona liczba leukocytów, a ciecz przybrała ciemny odcień, możesz być pewien, że coś złego dzieje się w twoich nerkach.

Leczenie nerek jest ściśle uzależnione od rodzaju choroby, dlatego tak dużą wagę przykłada się do szybkiej i odpowiedniej diagnostyki. Do głównych zaburzeń pracy nerek zalicza się kamicę nerkową, zapalenie nerek (kłębuszkowe, śródmiąższowe i odmiedniczkowe) i niewydolność nerek.

Kamica nerkowa

Kamica nerkowa jest popularną chorobą układu wydalniczego. Charakteryzuje się tzw. kolką nerkową - silnym, gwałtownym bólem w okolicy lędźwiowej, wysoką gorączką i dreszczami. Nieprzyjemne objawy są spowodowane przesuwaniem się kamieni nerkowych wzdłuż moczowodu, co powoduje jego rozciąganie i podrażnianie. Jeśli kamienie są niewielkie, chory wydali je w naturalny sposób. W tym przypadku leczenie kamicy nerkowej polega na podawaniu leków przeciwbólowych i rozkurczowych, które mają za zadanie ułatwić transport kamieni. Jeśli kamienie są zbyt duże, konieczne jest poddanie się zabiegowi kruszenia i rozbijania złogów lub operacyjnego ich usunięcia.

Zapalenie nerek

Najniebezpieczniejszą formą zakażenia jest zapalenie odmiedniczkowe, które jest wynikiem infekcji bakteryjnej spowodowanej przez drobnoustroje E Coli lub inne bakterie. Nieleczone zapalenie nerek może prowadzić do poważnego uszkodzenia organów i przewlekłej niewydolności, dlatego pojawienie się pierwszych objawów choroby powinno być sygnałem do szybkiej konsultacji z lekarzem. Niepokojącymi symptomami są: pieczenie w trakcie oddawania moczu, bolesne parcie na mocz, uporczywy ból pleców, gorączka, dreszcze, wymioty i obecność krwi w moczu. Odmiedniczkowe zapalenie nerek należy leczyć antybiotykami. W zaawansowanym stadium choroby niezbędna jest natomiast hospitalizacja.

Niewydolność nerek

Ostra niewydolność nerek w skrajnych przypadkach jest odpowiedzialna za zatrucie organizmu i śmierć. Nagłe zmniejszenie objętości wydalanego moczu (skąpomocz) lub jego brak (bezmocz) jest najbardziej charakterystycznym objawem tej poważnej choroby nerek. To symptom, którego pod żadnym pozorem nie można lekceważyć. Zaburzenie filtrowania krwi może spowodować gromadzenie się szkodliwych substancji przemiany materii i obrzęki ciała, a postępująca choroba może szybko zniszczyć jednostki strukturalne nerek - cewki i kłębuszki nerkowe. Aby zapobiec wystąpieniu poważnych zaburzeń, należy szybko ustalić plan leczenia. U wielu chorych niezbędne jest tzw. leczenie nerkozastępcze - hemofiltracja, hemodiafiltracja,

hemodializa lub dializa otrzewnowa. Przeszczepienie nerki daje choremu najlepszą jakość życia, jednak najpierw trzeba zostać zakwalifikowanym i zgłoszonym przez lekarza do przeszczepu.

Co szkodzi nerkom?

Jest wiele czynników, których mogą przyczynić się do rozwoju infekcji i uszkodzenia nerek. Ich eliminacja pozwoli Ci obniżyć prawdopodobieństwo pojawienia się choroby i cieszyć się zdrowymi nerkami na dłużej.

Szczególnie szkodliwe wydaje się stosowanie leków i suplementów bez konsultacji z lekarzem, a zwłaszcza leków przeciwbólowych – tzw. niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), antybiotyków i środków przeciwgrzybiczych. Udowodniono, że większość leków przeciwbólowych (np. ketonal, ibuprofen, naproxen) są toksyczne, a przyjmowane w nadmiarze zaburzają pracę nerek. Trzeba zwrócić uwagę również na kontrast podawany np. podczas rezonansu magnetycznego oraz lit stosowany w leczeniu depresji. Wspomniane leki mogą uszkodzić strukturę organu lub upośledzić przepływ krwi przez nefrony, a dalej - wywołać ostre uszkodzenie nerek. Dlatego warto zawsze skonsultować się i stosować leki według zaleceń lekarza.

Dbanie o nerki jest równoznaczne z prowadzeniem zdrowego trybu życia. Prawidłowe działanie narządów jest ściśle powiązanie z produktami, które spożywamy i nawykami, które powtarzamy każdego dnia. W trosce o zdrowe nerki nie powinno się stosować używek, np. palić papierosów. Zalecane jest ograniczenie spożywania soli i cukru. Na nerki niekorzystanie wpływa także picie twardej wody, która zawiera wysokie stężenie wapnia.

Jak dbać o nerki? Nawadnianie organizmu to podstawa

W trosce o zdrowe nerki istotne jest przyjmowanie dużych ilości płynów (przynajmniej 2-3 litry dziennie), najlepiej czystej wody. Odwodnienie organizmu spowodowane przez biegunki, wymioty, a nawet coś tak niepozornego jak picie małych ilości płynów jest sporym obciążeniem dla nerek, które - w takich sytuacjach - muszą dwoić się i troić, żeby spełniać swoje funkcje filtracyjne. Potrzebujemy wody, żeby wypłukać z organizmu sól, fosforany i nie dopuścić do odkładania się gęstych złogów w drogach moczowych.

Lekarze podkreślają ogromną rolę regularnych badań w profilaktyce chorób nerek. Zaburzenia pracy narządów są często bezobjawowe, a wyniki badań - jedynym sygnałem, że w organizmie dzieje się coś złego. Co warto kontrolować systematycznie?

• ciśnienie krwi
• poziom cukru we krwi l zmiany w badaniu moczu l stężenie kreatyniny

Podsumowanie

Dbanie o nerki nie oznacza jedynie szybkiej reakcji na pierwsze objawy chorobowe i podjęcia leczenia. Troska o zdrowie rozpoczyna się znacznie wcześniej - od świadomego podejmowania decyzji i zdrowego stylu życia. Wypracowanie dobrych nawyków takich jak picie większej ilości wody, eliminacja soli z diety i  regularne badania nie wymaga wiele wysiłku, a - co do tego nie mamy żadnych wątpliwości - zaprocentuje w przyszłości.

_{PLMP/MG232/19-0010
Data zatwierdzenia materiału: wrzesień 2019}